Kruisbessen bewaren doe je niet zomaar. Als je ze eenmaal geplukt hebt of vers van de markt meeneemt, wil je dat ze zo lang mogelijk hun frisse, lichtzure smaak behouden. Dat typische bessenaroma, dat je tong nét een beetje prikkelt, wil je niet meteen kwijt zijn. En geloof me, dat gebeurt sneller dan je denkt. Kruisbessen lijken op het eerste gezicht stevig, maar zijn gevoeliger dan je zou vermoeden. Je moet dus goed weten hoe je ermee omgaat. In deze gids leg ik je alles uit over kruisbessen bewaren: op het aanrecht, in de koelkast, in de vriezer en zelfs vacuüm verpakt. En natuurlijk vertel ik je ook hoe je herkent of ze nog goed zijn of juist niet meer eetbaar.
Kruisbessen zijn niet de bekendste vruchten in de supermarkt, maar wie ze kent, weet hoe heerlijk veelzijdig ze zijn. Of je ze nu gewoon uit het vuistje eet, in een zomerse compote verwerkt of toevoegt aan een frisse salade: die lichte zoetzure smaak blijft uniek. Het mooie is dat je ze in het seizoen, van juni tot augustus, vaak in grote hoeveelheden kunt kopen of zelfs uit eigen tuin plukken. En dan is het natuurlijk zonde als je ze niet goed bewaart. Want kruisbessen zijn kwetsbaarder dan bijvoorbeeld appels of peren. Hun dunne schilletje en sappige binnenkant maken dat ze snel kneuzen of gaan schimmelen. Daarom is het belangrijk dat je vanaf dag één weet wat je met ze moet doen.
Kruisbessen bewaren
Op kamertemperatuur
Vers geplukte kruisbessen kun je heel even buiten de koelkast bewaren, maar dat moet echt niet langer dan één dag. Zet je ze op het aanrecht, kies dan voor een koele plek zonder direct zonlicht. Leg ze losjes in een brede schaal, zonder ze op elkaar te stapelen, want anders krijg je drukplekken en begint het rottingsproces sneller dan je lief is.
Let op: op kamertemperatuur worden kruisbessen binnen een dag of twee melig van structuur. Ook hun frisse smaak verdwijnt vrij snel. Dit is dus alleen een optie als je van plan bent ze meteen te gebruiken of op te eten.
In de koelkast
Wil je kruisbessen wat langer bewaren, dan is de koelkast de eerste stap. Vers geplukte bessen kun je in de groentelade van de koelkast ongeveer vijf tot zeven dagen goed houden. Belangrijk hierbij is dat je ze niet meteen wast. Was je kruisbessen pas vlak voor gebruik, anders blijven er druppeltjes water aan de vrucht hangen en dat zorgt voor schimmelvorming.
Bewaar de bessen bij voorkeur in een ondiepe schaal of bak, bekleed met een velletje keukenpapier. Dek ze lichtjes af met een theedoek of bewaar ze in een geperforeerde plastic zak. Op die manier kunnen ze nog een beetje ‘ademen’ en blijven ze fris. Staan ze te lang in een afgesloten bakje zonder lucht? Dan beslaan ze van binnen en dat is funest voor hun houdbaarheid.
Een handige truc: als je meerdere porties hebt, verdeel ze dan over kleinere bakjes. Zo hoef je niet telkens met dezelfde voorraad te rommelen en houd je de rest langer goed.
Invriezen
Invriezen is de beste manier om kruisbessen lang te bewaren zonder dat je smaak en voedingswaarde verliest. Je kunt kruisbessen tot wel twaalf maanden bewaren in de vriezer, als je het goed aanpakt. Ook hier geldt: niet wassen voor het invriezen. Was ze alleen als er echt aarde of beestjes op zitten, en laat ze daarna goed drogen.
Leg de bessen eerst los op een bakplaat of bord en zet die in de vriezer. Zo vriezen ze los van elkaar in en krijg je geen grote klonten. Na een paar uur zijn ze hard genoeg om in diepvrieszakken of luchtdichte bakjes te doen. Schrijf er duidelijk de datum op, zodat je later weet hoelang ze er al liggen.
Bevroren kruisbessen kun je rechtstreeks uit de vriezer gebruiken in smoothies, compotes of warme gerechten. Wil je ze ontdooien? Laat ze dan rustig in de koelkast ontdooien of gebruik een zeef op het aanrecht, zodat het overtollige vocht weg kan lopen.
Vacumeren
Vacumeren is een fantastische manier om kruisbessen nóg langer vers te houden, vooral als je ze daarna ook invriest. Door het luchtvrij verpakken vertraag je de oxidatie en de groei van bacteriën en schimmels. Je kunt dit zowel met verse als met al ingevroren kruisbessen doen.
Voor verse bessen: zorg ervoor dat ze droog zijn en gebruik een zachte stand op het vacuümapparaat, zodat ze niet pletten. Je kunt ze dan gerust tot twee weken in de koelkast bewaren of tot een jaar in de vriezer. Bij vacumeren is het vooral belangrijk dat je stevige, rijpe maar niet overrijpe bessen gebruikt. Die blijven het mooist in vorm en smaak.
Ook handig: je kunt porties maken per gebruiksmoment. Zo hoef je niet telkens een hele voorraad open te maken en behoud je overzicht in je koelkast of vriezer.
Hoe herken je bedorven kruisbessen?
Het zou natuurlijk jammer zijn als je kruisbessen bewaart, maar ze uiteindelijk toch moet weggooien. Gelukkig kun je aan een paar duidelijke signalen zien of je bessen nog goed zijn. Eerst het uiterlijk: zijn ze slap, gerimpeld of donker verkleurd? Dan is de kans groot dat ze niet meer vers zijn. Zie je witte of blauwe schimmelplekjes? Meteen weggooien. Schimmel verspreidt zich namelijk ook onzichtbaar in de vrucht.
Ruik er ook altijd even aan. Verse kruisbessen hebben een frisse, licht fruitige geur. Als je een zure of muffe lucht ruikt, zijn ze niet meer goed. En voel even met je vingers: als ze plakkerig zijn of een beetje glibberig aanvoelen, is dat een teken dat ze aan het fermenteren of bederven zijn.
Wees ook niet bang om ze te proeven als ze er op het oog nog goed uitzien, maar al wat ouder zijn. Eén besje proeven kan geen kwaad. Smaakt het wrang, melig of vreemd zurig? Dan zijn ze hun beste tijd voorbij. Eet nooit kruisbessen met zichtbare schimmel of die naar gist of rot ruiken.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokAls kok weet Wilhelmus Hengstmengel als geen ander, lekker eten begint bij het op de juiste manier bewaren van levensmiddelen. Hij heeft inmiddels ruim 15 jaar ervaring in de keuken (dus ook met het bewaren en invriezen van onder andere groente, fruit, vlees, vis, en gerechten), en schrijft artikelen en recepten voor diverse Nederlandstalige receptensites (onder andere deze site), en enkele Duitstalige receptensites. Als oud groenteboer weet hij veel over groenten en fruit, en door het veelvuldig koken ook veel over de bereiding van vlees en vis. En natuurlijk over het langer goed houden van voedingsmiddelen. Hij heeft een passie voor het schrijven over simpele gerechten en kookmethoden. is een geboren Rotterdammer, maar vandaag de dag een echte Tiroler en Wereldburger. Bewaren en invriezen is over de hele wereld nagenoeg hetzelfde, maar toch soms net even anders.
