Inmaken en wecken zijn eeuwenoude methoden om voedsel langer houdbaar te maken. Wat begon als noodzaak om overschotten aan te kunnen houden in tijden zonder koeling of moderne conserveringsmiddelen, is vandaag de dag weer enorm in populariteit toegenomen. De voordelen zijn legio: het is niet alleen duurzaam en voordelig, maar geeft ook een zekere voldoening om zelf te kunnen conserveren. In dit artikel nemen we je mee in de wereld van inmaken en wecken, van de basisprincipes tot de concrete voordelen.
Laten we beginnen met de termen zelf. “Inmaken” en “wecken” worden vaak door elkaar gebruikt, maar er is wel een klein verschil tussen de twee. Inmaken is een bredere term voor het conserveren van voedsel door middel van verhitting of andere methoden, zoals het toevoegen van suiker, zout, of zuur. Denk hierbij aan het maken van jam of het inmaken van augurken.
Wecken, aan de andere kant, is een specifieke techniek binnen het inmaken die gebruikmaakt van gesteriliseerde potten en een speciale weckketel om producten luchtdicht af te sluiten. Dit proces werd rond 1900 populair dankzij Johann Weck, die de bekende weckpot ontwikkelde. Het luchtdicht afsluiten door verhitting, doodt bacteriën en schimmels en creëert een vacuüm, waardoor het voedsel lang houdbaar blijft.
Voordelen van inmaken en wecken
1. Duurzaamheid en minder voedselverspilling
Een van de grootste voordelen van inmaken en wecken is dat het bijdraagt aan duurzaamheid. Door producten die in overvloed beschikbaar zijn te conserveren, hoeven ze niet weggegooid te worden. Dit is vooral handig in het oogstseizoen, wanneer er vaak een overschot is aan bepaalde groenten en fruitsoorten. Door deze overschotten te bewaren, kun je ze ook buiten het seizoen nog gebruiken, wat zowel milieuvriendelijk als kostenefficiënt is.
Voedselverspilling is een groot probleem wereldwijd. Jaarlijks wordt er zo’n derde van al het geproduceerde voedsel verspild. Door zelf in te maken of te wecken, kun je jouw steentje bijdragen om dit probleem te verminderen. Je verlengt immers de houdbaarheid van verse producten en vermindert daarmee de kans dat ze bederven voordat je ze kunt consumeren.
2. Gezondheid en controle over ingrediënten
Door zelf in te maken en te wecken, heb je volledige controle over de ingrediënten die je toevoegt. In tegenstelling tot veel kant-en-klare producten uit de supermarkt, kun je zelf beslissen hoeveel suiker, zout of andere toevoegingen je gebruikt. Dit kan vooral voordelig zijn voor mensen met specifieke dieetwensen of gezondheidsdoelen.
Kant-en-klare producten zitten vaak vol met conserveringsmiddelen, smaakversterkers en andere kunstmatige toevoegingen om de houdbaarheid te verlengen en de smaak te versterken. Zelfgemaakte, ingemaakte producten zijn meestal puur en bevatten vaak enkel natuurlijke ingrediënten. Hierdoor kun je zelf kiezen voor biologische ingrediënten of suikervrije opties, wat een gezondere keuze kan zijn.
3. Kostenbesparend op lange termijn
Inmaken en wecken kunnen op de lange termijn veel geld besparen. Groenten en fruit zijn vaak goedkoper in het oogstseizoen, en door op dat moment in bulk te kopen en in te maken, kun je flink besparen op je boodschappen. De initiële investering in weckpotten en een weckketel verdient zichzelf op termijn terug, zeker als je vaak inmaken en wecken toepast.
In plaats van verse producten elke week te kopen, kun je terugvallen op jouw eigen voorraad ingemaakte goederen. Dit komt goed van pas in tijden waarin je wat wilt besparen op boodschappen of simpelweg minder afhankelijk wilt zijn van supermarkten en hun prijsschommelingen.
4. Smaak en kwaliteit van huisgemaakte producten
Er gaat niets boven de smaak van zelf ingemaakt voedsel. Door het inmaken blijven de smaken en texturen vaak beter behouden dan in commerciële producten, omdat je werkt met verse ingrediënten van goede kwaliteit. Ook kun je smaken naar jouw wens aanpassen, bijvoorbeeld door kruiden toe te voegen of te experimenteren met verschillende smaakcombinaties.
De intense smaak van zelfgemaakte jam, chutney, of augurken kan moeilijk worden geëvenaard door commerciële varianten. Bovendien kun je eindeloos variëren en experimenteren met smaken. Zo kun je een eigen “handtekening” geven aan jouw ingemaakte producten, wat voor een unieke en persoonlijke smaakbeleving zorgt.
5. Gemak en voorraadbeheer
Ingeweckt voedsel kan maanden tot jaren bewaard worden, afhankelijk van het type product en de methode die je gebruikt. Dit betekent dat je altijd een voorraad aan houdbaar voedsel bij de hand hebt. Het is handig om een voorraadkast vol te hebben met potten jam, ingemaakte groenten, en gefermenteerde producten die je in een handomdraai kunt gebruiken in verschillende gerechten.
Vooral tijdens drukke periodes, waarin je minder tijd hebt om boodschappen te doen of uitgebreide maaltijden te bereiden, kun je profiteren van de voorraad die je zelf hebt opgebouwd. Ook bij onverwacht bezoek kun je snel iets uit de kast toveren zonder naar de supermarkt te hoeven.
6. Het is een leuk en creatief proces
Naast de praktische voordelen is inmaken en wecken gewoon ontzettend leuk om te doen. Het is een creatieve manier om met eten bezig te zijn, en het geeft veel voldoening om jouw eigen producten te maken en te bewaren. Het is een ambachtelijk proces, waarbij je van begin tot eind betrokken bent, en waarbij je kunt spelen met smaken en ingrediënten.
Veel mensen vinden het ook ontspannend en meditatief om te werken met de seizoenen en producten uit de natuur. Daarbij geeft het een groot gevoel van zelfvoorzienendheid, wat voor velen een aantrekkelijke en waardevolle ervaring is.
Tips voor succesvol inmaken en wecken
Nu je bekend bent met de voordelen, zijn hier enkele tips om zelf aan de slag te gaan met inmaken en wecken.
- Hoe beter de kwaliteit van de ingrediënten, hoe lekkerder het eindresultaat. Gebruik groenten en fruit die op hun piek zijn, bij voorkeur biologisch en lokaal.
- Zorg voor glazen potten met luchtdichte deksels. Weckpotten zijn ideaal voor het bewaren van groenten en fruit, maar gewone glazen potten met schroefdeksels kunnen ook werken voor jam en chutney.
- Steriliseer alle potten en deksels goed om bacteriegroei te voorkomen. Dit kan door ze in kokend water onder te dompelen of in een hete oven te steriliseren.
- Of je nu jam maakt, augurken inmaakt, of tomaten weckt, volg de juiste verhoudingen van suiker, zuur en zout om het beste resultaat te krijgen en de juiste conservering te waarborgen.
- Na het inmaakproces kun je de potten het beste op een koele, donkere plek bewaren, zoals een kelder of voorraadkast. Zo blijven de producten langer goed.
- Geef je potten een label met de inhoud en de datum waarop je het hebt gemaakt. Zo weet je precies wat er in zit en hoelang het nog houdbaar is.
Een korte afsluiting
Inmaken en wecken zijn geweldige methoden om voedsel langer houdbaar te maken en te genieten van de smaak van het seizoen, ook als de producten allang niet meer vers verkrijgbaar zijn. Het bespaart geld, is beter voor het milieu, en biedt een gezondere keuze dan veel kant-en-klare producten. Bovendien is het gewoon ontzettend leuk om te doen en geeft het een geweldig gevoel van voldoening om een voorraadkast vol met zelfgemaakte lekkernijen te hebben.
Of je nu een beginner bent of al ervaring hebt met inmaken, het proces biedt eindeloze mogelijkheden om te experimenteren en te genieten van de vruchten van je eigen arbeid. Dus waar wacht je nog op?
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokAls kok weet Wilhelmus Hengstmengel als geen ander lekker eten begint bij het op de juiste manier bewaren van levensmiddelen. Hij heeft inmiddels ruim 15 jaar ervaring in de keuken (dus ook met het bewaren en invriezen van onder andere groente, fruit, vlees, vis, en gerechten), en schrijft artikelen en recepten voor diverse Nederlandstalige receptensites (onder andere deze site), en enkele Duitstalige receptensites. Als oud groenteboer weet hij veel over groenten en fruit, en door het veelvuldig koken ook veel over de bereiding van vlees en vis. En natuurlijk over het langer goed houden van voedingsmiddelen. Hij heeft een passie voor het schrijven over simpele gerechten en kookmethoden. is een geboren Rotterdammer, maar vandaag de dag een echte Tiroler en Wereldburger. Bewaren en invriezen is over de hele wereld nagenoeg hetzelfde, maar toch soms net even anders.
